Oświadczenia majątkowe także dla podatników
Ministerstwo Finansów pracuje nad projektem zmian w ordynacji wyborczej, a jedną z propozycji jest rozszerzenie kompetencji organów podatkowych poprzez większy dostęp do wiedzy o stanie majątkowym podatników. Ministerstwo chce bowiem zwiększenia katalogu osób zobowiązanych do składnia oświadczenia majątkowego, a także udzielić zezwolenia, by w niektórych przypadkach podatnika do przedstawienia takiego oświadczenia zobowiązać. Urząd Skarbowy będzie mógł więc zażądać przedstawienia oświadczenia, gdy toczyć się będzie przeciwko osobie zwykłe postępowanie podatkowe, a nie wyłącznie podczas oficjalnej kontroli, jak to wygląda aktualnie.
Zgodnie z projektem US będzie mógł zażądać przedłożenia oświadczenia, jeśli nabierze uzasadnionych podejrzeń, że podatnik nie ujawnił wszystkich swoich przychodów lub obrotów, które mają znaczenie dla ustalenia istnienia i wysokości zobowiązania podatkowego. Za podanie w oświadczeniu nieprawdziwych informacji grozić będzie kara za składanie fałszywych zeznań. Wprowadzenie w życie tych przepisów nie będzie wymagało od organów podatkowych wszczynania kontroli. W obecnym stanie prawnym żądanie oświadczenia możliwe było właśnie podczas prowadzonej kontroli skarbowej.
Z założenia zmiany mają dotyczyć jedynie postępowań z zakresu nieujawnionych źródeł przychodu, jednak budzi to uzasadnione obawy, że z uprawnienia tego fiskus może skorzystać również na gruncie innych postępowań. Podobnie zresztą sformułowanie, że podstawą do żądania złożenia oświadczenia mają być uzasadnione przypuszczenia co do nieujawnienia przez podatnika wszystkich swoich przychodów czy obrotu, co jest pojęciem na tyle mało precyzyjnym, że może skutkować nadużyciami interpretacyjnymi organów podatkowych.
Eksperci podnoszą, że etyczność takiego postępowania jest mocno wątpliwa, fiskus oczekuje bowiem od osoby, wobec której prowadzi postępowania podatkowe, dokonania swoistego aktu samooskarżenia, i wskazania wszystkich składników majątku i okoliczności, które mogą na to postępowanie wpłynąć obciążająco. Charakter prawa podatkowego ze swej natury jest już wystarczająco represyjny, nie ma więc potrzeby i podstaw, by wobec podatników stosować dodatkowe środki nacisku.
Inna z proponowanych zmian przepisów dotyczy poszerzenia katalogu zawodów, które będą musiały składać oświadczenia majątkowe. Wśród nowych grup zawodowych znaleźliby się między innymi strażnicy miejscy, asesorzy, ławnicy czy członkowie Trybunału Stanu. Przepisy określające, kto obecnie musi oświadczenia składać, znajdują się aż w 27 ustawach, dlatego celem ustawodawcy jest ujednolicenie tej kwestii i sprowadzenie wszystkich do jednego aktu prawnego. Jest to projekt równie kontrowersyjny, bo o ile w przypadku osób piastujących ważne funkcje, które decydują o obrocie publicznymi pieniędzmi, jest to całkowicie zrozumiałe, to ciężko znaleźć uzasadnienie, aby swoje dochody ujawniał również strażnik miejski czy asesor, na którego barkach nie spoczywają decyzje finansowe.