Kto może zastosować 50% kosztów uzyskania przychodu?

W odróżnieniu od zwykłego wynagrodzenia za pracę, przy wynagrodzeniu z tytułu prawa autorskiego można zastosować 50% kosztów uzyskania przychodu. Przychód ten musi być uzyskany z tytułu wykonania dla zamawiającego utworu bądź innego przedmiotu praw własności intelektualnej będących przedmiotem prawa autorskiego.

Czy podatnik jest twórcą bądź artystą, precyzują przepisy ustawy z dnia 04 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.). Na podstawie treści art. 1 ust. 1 wspomnianej ustawy przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Natomiast według przepisu art. 8 ust. 2 ww. ustawy twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Od 2013 r. obowiązuje roczny limit w wysokości 85 528 zł, czyli odpis nie może być wyższy niż 42 764 zł. Co się dzieje, gdy podatnik przekroczy tę kwotę? W przypadku umowy o dzieło nie można tu już zastosować ogólnych przepisów mówiących o 20% kosztów uzyskania przychodu. Oznacza to, że po wyczerpaniu limitu dla 50% kosztów podatnikowi nie przysługują już żadne zaliczki.

Natomiast art. 22 ust.10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych bierze pod uwagę jeszcze inną możliwość – gdy faktycznie poniesione koszty uzyskania przychodów są wyższe od 50% zastosowanych przez płatnika. Wtedy można przyjąć wspomniane faktyczne koszty pod warunkiem, że podatnik jest w stanie to udowodnić. Uwaga – dotyczy to również sytuacji, gdy koszty, o których mowa w art. 22 ust. 1-3 wspomnianej ustawy są wyższe od 42.764 zł. Jednak uwzględnia się to dopiero w zeznaniu rocznym. Mogą to być też koszty bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz po jego zakończeniu, ale przed dniem złożenia zeznania (nie później niż do upływu terminu na jego złożenie).

Zwróćmy jednak uwagę, że możliwość skorzystania z 50-procentowych kosztów dotyczy także innych umów niż o dzieło. Potwierdza to wyrok WSA w Warszawie (III SA/Wa 1987/07). Podstawą przychodów może być umowa o pracę, umowa-zlecenie, umowa o przeniesienie prawa własności wynalazku, czy inna umowa. Koszty oblicza się wtedy od przychodu pomniejszonego o potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (o ile dotyczą danej formy umowy). Jeżeli pracownik wykonuje na rzecz pracodawcy także inne czynności niż praca twórcza, należy w wynagrodzeniu wyodrębnić część, której dotyczy przeniesienie praw autorskich, ponieważ tylko do niej można zastosować 50-procentowe koszty uzyskania przychodu.