Czynny żal podatnika

Art. 16 § 1 Kodeksu karnego skarbowego mówi, że nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu. Służy temu instytucja czynnego żalu. Jest to przywilej dla podatników, którzy nie wywiązali się w terminie z obowiązku złożenia deklaracji lub informacji podatkowej, bądź popełnili błąd w rozliczeniu z Urzędem Skarbowym.

Złożenie czynnego żalu sprawi, że podatnik nie będzie podlegał karze za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe. Uniknie sankcji będzie musiał tylko zapłacić zaległości lub zwrócić wartość nienależnego podatku wraz z ustawowymi odsetkami. Aby czynny żal odniósł zamierzony skutek sprawca z zachowaniem właściwej formy musi powiadomić Urząd Skarbowy zanim popełniony czyn zostanie wykryty i udokumentowany przez organ podatkowy. Czynny żal nie będzie również skuteczny jeśli ktoś złoży donos o popełnieniu przestępstwa skarbowego. Czynny żal nie ma urzędowego formularza, a zatem jego treść i forma zależy od decyzji podatnika

Zawiadomienie takie powinno być złożone w formie pisemnej, ale możliwe jest też ustne przekazanie do protokołu (należy poprosić o kopię protokołu jako dowodu złożenia czynnego żalu). Sam fakt poinformowania urzędnika o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego nie stanowi zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego w myśl art. 16 KKS. W treści zawiadomienia powinien być zawarty szczegółowy opis czynu, który został popełniony oraz osoby współdziałające w jego popełnieniu (bez konieczności wskazywania przepisu kodeksu karnego skarbowego). W zawiadomieniu tym nie ma potrzeby podawania przyczyny wystąpienia sytuacji naruszenia prawa. Czynny żal nie wymaga wniesienia opłaty skarbowej.

Wysyłając czynny żal do urzędu skarbowego listem poleconym należy zaznaczyć na dowodzie nadania listu „list zawiera zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego”.

Zawiadomienie o czynnym żalu może być złożone w każdym urzędzie powołanym do ścigania przestępstw skarbowych (urząd skarbowy, urząd celny, urząd kontroli skarbowej, itp.), w dowolnym miejscu na terenie kraju (niezależnie od miejsca zamieszkania podatnika). Oświadczenie zawierające czynny żal może być złożone również za pośrednictwem upoważnionego pełnomocnika.