Umowa zlecenie zostanie oskładkowana?

W dniu 23 kwietnia b.r. Sejm rozpoczął prace nad rządowym projektem, przygotowanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, dotyczącym zmian w zasadach oskładkowania zleceniobiorców, pracujących na dwóch lub więcej umowach. Zgodnie z założeniem zmiany miałyby obowiązywać od września br. i wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od dnia ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Nowelizacja ustawy zakłada odprowadzanie składek: emerytalnej i rentowej od tzw. zbiegu umów zleceń, czyli kilku umów równolegle wykonywanych przez zleceniobiorcę, od kwoty co najmniej minimalnego wynagrodzenia (1680 zł), o ile ubezpieczony taki przychód osiąga. Składka pobierana będzie od jednej umowy (równej lub przekraczającej minimalne wynagrodzenie), albo od kilku umów o łącznej wartości równej lub przekraczającej wynagrodzenie minimalne.

Obecnie, pracownicy zatrudnieni na etacie, płacą składki do ZUS od całego wynagrodzenia. W przypadku osób mających kilka umów zlecenia, ubezpieczeniu społecznemu podlegają tylko z jednej umowy, (najczęściej pierwszej najsłabiej płatnej, co stanowi symboliczną kwotę, nie uprawniającą nawet do zasiłku dla bezrobotnych). Czasami dzieje się to wbrew woli pracowników, którzy nie mają możliwości wyboru wyższego ubezpieczenia. Dlatego zaproponowane zmiany zmierzają do zrównania zasad oskładkowania umowy-zlecenia z umową o pracę.

Zmiany zasad dotyczyć będą również rolników, którzy równolegle z prowadzeniem działalności rolniczej podejmą dodatkową pracę na umowę zlecenie (będą mogli być podwójnie ubezpieczeni).

Wprowadzenie obowiązku opłacania składek na ZUS przynajmniej od wysokości płacy minimalnej sprawi, że osoby pracujące na umowach zleceniach będą miały prawo do:

• zasiłku dla bezrobotnych, wyższej emerytury, renty, oraz do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego,
• odkładania większych kwot na emeryturę, co daje szansę przynajmniej na minimalne świadczenie emerytalne,
• uzyskiwania wyższych świadczeń w czasie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego,
• wyższego zasiłku w czasie opieki nad dzieckiem.

Projekt przewiduje oskładkowanie umów składką w wysokości 19,52% podstawy wymiaru i ma dotyczyć wyłącznie osób fizycznych, dla których umowa zlecenie jest jedynym źródłem dochodu. Przedstawione zmiany w sferze umów „śmieciowych” są niezbędne, ale proponowane regulacje mogą poprawić sytuację tylko niektórych osób, natomiast wywołać ogólny zamęt.

Pracodawcy do projektu podchodzą sceptycznie, ze względu na dodatkowe koszty i nie pogodzą się łatwo ze zmianami. W wyniku tego należy spodziewać się, że jeżeli oskładkowaniu mają podlegać umowy powyżej płacy minimalnej, to nastąpi wpisywanie na umowach niższych stawek i przekazywanie reszty wynagrodzenia do ręki, a może nawet zupełne zrywanie umów. Wszystko to może spowodować wzrost szarej strefy.

Wprowadzone regulacje poprzez oskładkowanie umów cywilnoprawnych budzi wiele kontrowersji i nasuwa pytanie, czy to jest kolejna próba doraźnej dotacji ZUS? – tak jak zabranie części pieniędzy z OFE, czy obniżenie wydatków poprzez podniesienie wieku emerytalnego. Powyższe sugestie może uzupełnić informacja, że wpływy do FUS według założeń MPiPS w wyniku projektowanych zmian, mają wzrosnąć o 650 mln zł w tym z oskładkowania umów zleceń w 2014 r. wpływy składkowe do FUS zwiększą się o 350 mln zł.